1. SANAYİ DEVRİMİ (18.-19. yüzyıl)
• Başlangıç: İngiltere (1784) – James Watt’ın buhar makinesi.
• Temel enerji kaynağı: Kömür ve buhar.
İnsan ve hayvan gücünün yerini makine gücünün aldığı, özellikle demir, çelik ve tekstil sektörlerinde büyük ilerlemelerin yaşandığı döneme Birinci Sanayi Devrimi denir.
Buhar gücünün üretime girmesiyle başlayan bu dönem, insanlık tarihinde makineleşmenin ve modern sanayinin doğduğu süreçtir.
Gelişmeler:
- 1784’te ilk mekanik dokuma tezgâhı üretildi.
- Buhar makineleri üretimde kullanılmaya başlandı.
- Demiryolları geliştirildi; ulaşım ve ticaret hızlandı.
- Tarım, metalürji ve kimya alanlarında üretim arttı.
Sonuçları ve Etkileri:
- Avrupa ekonomik olarak güçlendi.
- “Burjuva” (zengin, eğitimli kentli) ve “işçi sınıfı” ortaya çıktı.
- Şehirleşme hızlandı.
- Bilimsel düşünme, rasyonel akılcılık ve reform fikirleri yayıldı.
- Rönesans ve Reform hareketleri, bu dönemi hazırlayan temel düşünsel zemin oldu.
2. SANAYİ DEVRİMİ (1870–1900)
• Diğer adı: Teknoloji Devrimi.
• Temel güç kaynağı: Elektrik
Birinci sanayi devriminde başlayan makineleşmenin, elektrik, çelik, petrol ve seri üretim gibi yeni teknolojilerle daha verimli hâle gelmesine İkinci Sanayi Devrimi denir.
İkinci Sanayi Devrimi, elektriğin gücüyle sanayinin hızlandığı, iletişim ve ulaşımın geliştiği, toplumların modernleştiği dönemdir.
Başlıca Teknolojik Gelişmeler:
- Elektrik jeneratörleri (1870): Elektrik, üretimde ana enerji kaynağı oldu.
- Telefon (1876): Alexander Graham Bell tarafından icat edildi.
- Radyo (1901): Marconi ilk kez Atlantik üzerinden radyo sinyali gönderdi.
- Kâğıt üretim makineleri: Fenerty ve Keller’in icatları sayesinde kitap ve gazete üretimi ucuzladı.
- İçten yanmalı motorlar: Benzinli motorlarla otomobil ve uçak teknolojileri gelişti.
ENDÜSTRİ 4.0 Nedir? Video
Özetle:
İlk sanayi devrimi su ve buhar gücünün kullanımıyla başlarken
ikinci sanayi devriminde elektrik büyük bir devrimdi.
Üçüncü sanayi devriminde dijitalleşme ile bilgisayar ve internetin kullanımı gerçekleşti.
Dördüncü sanayi devrimi ise yeni bir teknolojinin bulunması veya icadı değildir. Sanayi 4.0 daha az
maliyet, daha az enerji kullanımı, zamanın verimli kullanılması, kaynakların bir iş için minimum derecede
harcanması, iş güvenliğinin artması, yapılan işlerin daha verimli hâle getirilebilmesi, daha kaliteli ürün
kazanımı gibi hedefler sunar ve çözüm için gerekli teknolojik ekipmanları belirler.
BÜYÜK VERİ TEKNOLOJİLERİ – VIDEO
İnternette günden güne artan ve biriken veri yığınları büyük veri olarak bilinmektedir.
İnternette her gün milyonlarca kullanıcı tarafından üretilen, hızla artan ve çeşitlenen veri yığınlarına büyük veri (Big Data) denir.
Bu veriler; sosyal medya paylaşımları, sensör verileri, alışveriş kayıtları, konum bilgileri, e-postalar, videolar gibi birçok farklı kaynaktan gelir.
Bilginin Yapı Taşları
Bilginin oluşumu üç aşamada gerçekleşir:
Veri → Enformasyon → Bilgi
Veri (Data)
- Ham, işlenmemiş, tek başına anlam taşımayan girdilerdir.
- Örnek: Ad, soyad, telefon numarası, adres bilgisi.
Enformasyon (Information)
- Verilerin anlamlandırılması ve ilişkilendirilmesiyle oluşur.
- Örnek: Bir sınıfın matematik dersi not ortalaması.
Bilgi (Knowledge)
- Enformasyonun analiz edilip yorumlanmasıyla ortaya çıkan sonuçtur.
- Örnek: “Türkiye millî futbol takımı Avrupa Şampiyonası’nda bir öncekine göre daha çok puan toplamıştır.” ifadesi.
syf 37
Büyük Verinin Özellikleri (3V)
- Volume (Hacim): Çok büyük veri miktarı
- Velocity (Hız): Verinin hızlı şekilde üretilmesi ve işlenmesi
- Variety (Çeşitlilik): Farklı türde verilerin (metin, ses, video, sensör) bulunması
VERİ MADENCİLİĞİ
Büyük hacimli veriler arasında bilgiye ulaşma veya bilgiyi farklı yöntemlerle bulma işidir.
Veri Madenciliği Aşamaları
- Veri Toplama:
Farklı kaynaklardan verilerin toplanması. (ör. sensörler, internet siteleri, veritabanları) - Verileri Ayıklama (Temizleme):
Hatalı, eksik veya tekrarlayan verilerin çıkarılması. - Veri Analizi:
İstatistiksel ve yapay zekâ yöntemleriyle verilerin incelenmesi. - Yorumlama:
Elde edilen sonuçların anlamlandırılması ve karar süreçlerine aktarılması.
SYF 38 İncele
SYF 39 Sizde
BÜYÜK VERİ UYGULAMA ALANLARI VE ÖRNEKLERİ
1 Hizmet Sunumu
Amaç: Kamu hizmetlerinin daha etkin sunulması
Örnek:
ABD, Brezilya ve Birleşik Krallık’ta kullanılan PredPol adlı tahmine dayalı suç önleme sistemi.
—->Suç verilerini analiz ederek riskli bölgeleri önceden belirler ve polis devriyelerini buna göre yönlendirir.
2 Politika Belirleme
Amaç: Karar verme ve şehir planlamasında veri destekli analiz yapmak
Örnek:
Güney Kore – Seul şehrinde, 3 milyar çağrı ve mesaj verisi incelenerek gece otobüs rotaları belirlenmiştir.
—->Vatandaşların hareket verileri analiz edilerek daha verimli ulaşım planlaması yapılmıştır.
3 Vatandaş Katılımı
Amaç: Toplumun aktif katılımıyla afet veya kriz durumlarında bilgi toplamak
Örnek:
Haiti depremi sırasında gönüllü vatandaşlardan gelen konum ve mesaj verileriyle arama-kurtarma çalışmaları yönlendirilmiştir.
—-> Büyük veri sayesinde yardımlar hızlı ve doğru şekilde yönlendirilmiştir.